पर्यायवाची शब्द (Synonyms in Hindi) : यहाँ पर आपको सभी शब्दों के Paryayvachi Shabd मिल जाएँगे। हमने सभी शब्दों को व्यंजन के क्रम (क, ख, ग…) में लिस्ट किया है ताकि आपको किसी भी शब्द का पर्यायवाची शब्द खोजने में दिक़्क़त ना हो।
पर्यायवाची की परिभाषा
समान अर्थ का वाचक पर्यायवाची कहलाता है। अर्थात् पर्यायवाची शब्द, उस शब्द को कहा जाता है जिसका अर्थ लगभग समान होता हो। पर्यायवाची अथवा पर्याय वाचक शब्द शब्दों के अर्थ में समानता प्रकट करते हैं, इसीलिए व्याकरण की भाषा में सामान अर्थ रखने वाले समानार्थी शब्दों को पर्यायवाची शब्द कहते हैं।
हिंदी साहित्य में पर्यायवाची शब्दों का प्रयोग सोच समझ कर करना चाहिए। संदर्भ के अनुसार पर्यायवाची शब्दों का उपयोग करें। व्याकरण शास्त्र के अन्दर एक ही शब्द के अनेक अर्थ अथवा भाव होते हैं। इस दृष्टि से ‘पर्याय‘ शब्द को यदि देखा जाए तो इसके अनेक अर्थ मिलेंगे।
शब्द और उनके पर्यायवाची
अ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
अमरेश | इंद्र, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, पुरंदर, सुरपति, महेंद्र, सुरराज, सुरेश, देवराज, सुरेन्द्र |
अम्बुज | सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
अक्ष | आँख, अक्षि, अंबक, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
अरविंद | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, शतदल, पदम |
अक्षि | आँख, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
अंबक | आँख, अक्षि, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
आ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
इ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
इंद्र | अमरेश, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, पुरंदर, सुरपति, महेंद्र, सुरराज, सुरेश, देवराज, सुरेन्द्र |
ई से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
उ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ऊ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ऋ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ए से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ऐ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ओ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
औ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
अं से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
अः से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
क से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
कंज | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
ख से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ग से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
घ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
घोडा | अश्व, सैन्धव, तुरंग, हय, हरि, वाजि, घोटक, घोट |
ङ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
च से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
चमक | कान्ति, ज्योति, रोशनी, दीप्ती, जगमगाहट, रौनक, प्रकाश, आभा, दमक, प्रभा, झलक, चमक-दमक, झलमल |
चन्द्र का पर्यायवाची | शशि, हिमकर, हिमांशु, चाँद, मयंक, विधु, तारापति, चंदा, अत्रिज, राकेश, रजनीश, सुधांशु, सुधाकर, मृगांक, इंदु, विधु, चंद्रमा, सारंग, कलानिधि, निशापति, शशांक, निशाकर, रजनीपति, अमीकर, अब्धिज |
चीर का पर्यायवाची | परिधान, पट, वस्त्र, अंशु, कर, कपड़ा, वसन, अम्बर, मयुख |
छ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ज से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
जलज का पर्यायवाची | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
झ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ञ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ट से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ठ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ड से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ढ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ण से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
त से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
थ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
द से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
दीदा | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
दृग | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
दृगेंद्रिय | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
दृष्टि | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, नजर |
ध से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
ध्वज | निशान, पताका, ध्वजा, झंडा, केतु, परचम, केतन |
न से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
नलिन | अम्बुज, सरसिज, वारिज, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
नीरज | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
नयन | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
नेत्र | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
नैन | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, लोचन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
नजर | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, विलोचन, दृष्टि |
प से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
पुरंदर | इंद्र, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, देवराज, सुरपति, महेंद्र, सुरराज, सुरेश, सुरेन्द्र, अमरेश |
पुष्कर | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
पुण्डरीक | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
पद्म | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
पंकज | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
पदम | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल |
फ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ब से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
भ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
म से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
महेंद्र | इंद्र, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, देवराज, सुरपति, सुरराज, सुरेश, सुरेन्द्र, अमरेश, पुरंदर |
य से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
र से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
राजीव | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, अरविन्द, शतदल, पदम |
ल से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
लोचन | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, विलोचन, दृष्टि, नजर |
व से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
वासव का पर्यायवाची | इंद्र, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, देवराज, सुरपति, सुरराज, सुरेश, सुरेन्द्र, अमरेश, पुरंदर |
वारिज का पर्यायवाची | अम्बुज, सरसिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
विलोचन | आँख, अक्षि, अंबक, अक्ष, चक्षु, चश्म, दीदा, दृग, दृगेंद्रिय, नयन, नेत्र, नैन, लोचन, दृष्टि, नजर |
श से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
शतदल का पर्यायवाची | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, पदम |
ष से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
स से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
सुरराज का पर्यायवाची | इंद्र, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, देवराज, महेंद्र, सुरराज, सुरेश, सुरेन्द्र, अमरेश, पुरंदर |
सुरपति का पर्यायवाची | इंद्र, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, देवराज, महेंद्र, सुरराज, सुरेश, सुरेन्द्र, अमरेश, पुरंदर |
सुरेन्द्र का पर्यायवाची | इंद्र, देवेन्द्र, अमरपति, वासव, देवराज, सुरपति, महेंद्र, सुरराज, सुरेश, अमरेश, पुरंदर |
सरसिज का पर्यायवाची | अम्बुज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
सरोज का पर्यायवाची | अम्बुज, सरसिज, वारिज, नलिन, पुष्कर, पुण्डरीक, कमल, पद्म, पंकज, नीरज, जलज, कंज, राजीव, अरविन्द, शतदल, पदम |
ह से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
क्ष से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
त्र से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
ज्ञ से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी
श्र से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची/समानार्थी